اسماعیل جمیلی قارداشا بیر سؤز

 

اورگی یانیخلی ، دردلی بیریندن
قبول ائیله بیر ریاسیز سلامی
قارانلیقلار ایچیندن گلن های دان
تحویل آل بیر نئچه کلام جوابی
..
بوکولوب قامتیم یاشام یولوندا
سلاما گلیب توکلریم باشیمدا
خبرین وار ، بیلیرسن نه چکمیشه م
بو ظالیم فلکین اویونلارندا
..
گؤزل سؤزلر یازدین آرواد حاققیندا
اوتورتدون هامیسین جئیران داغیندا
گؤزللیکین آدی ائیله دین بیزی
سئوگینین ده دادی ائیله دین بیزی
یاشامین سئوینجی ، ساباح شنلیگی
یاشیل باشلی سونا ، جنت حوری سی
عطیر ساچان گوله بنزه تدین ساغ اول
دادلی شیرین بالا بنزه تدین ساغ اول
..
آما سنه بیر سؤزوم دئییم اینجیمه
آتا بابا تک منی نان کور بیلمه
نئینیرم دیله گتیریب یازاسان
ناواخ خوشووا گلمدی پوزاسان
نئینیرم هردن باشیوا آلاسان
هردن ده سئومییب یئره چالاسان
یورولموشام بال تک شیرین اولماقدان
دای پیخمیشام گول تک عطیر ساچماقدان
ایسته میرم جنت پریسی اولام
سون دونیادا دا قیلمانا قول اولام
..
یاخجی بیلیرسن درددیمیز
اینسانلیغین اوزقاراسی
بیلیرسن کی اوره کده یارالاریمیز
تاریخ درین یاراسی
..
او زامان بونودا شعریوه آرتیر
یاخ عالمی قادین دردیله یاندیر
ظالیم الیندن چکیلن هاواری
یای عالمه ، سیتمکاری اوتاندیر
..
سیزده اولان غرور لا غیرت
بیزده ده چوخدو البت
بیزده اهانتی باغیشلاماریق
اما کیشی تکین ده داشلاماریق
تانریم ایکیمیزی ده بیر خلق ائتدی
سنه وئرن عاغلی منه ده وئردی
صبرینین بیر قدری وار گؤره رسن
بیرگون الله هین صبری ده بیته ن دیر
....

شهربانو ، قایاقیزی

..

درد دلی با اسماعیل جمیلیاز یکی که دلسوخته و دردمند است
سلامی بی ریا بپذیر
از فریادی که از تاریکیها می آید
چند کلمه جواب دریافت کن
..
درکوره راه زندگی قامتم دو تا گشته
از مشقت فراوان به جان آمدم
خبر داری و می دانی چه کشیده ام
از بازی این فلک ستمکار
..
در حق زنان سخنان زیبائی نوشتی
همه را به مقام والائی رساندی
زیباترین اسم نامیدی زن را
لذت زندگی نامیدی زن را
اشتیاق زندگی ، طراوت صبحگاهی
سونای سبز سر زیبا ، حوری بهشتی
چون گل معطر مان دیدی ، دست مریزاد
عسل شیرینمان خواندی ، دست مریزاد
..
اما حرفی می گویم و نرنجی
مثل آبا اجدادمان نمک نشناسم نخوانی
میخواهم چکار که به زبان بیاری ، بنویسی
هر وقت خوشت نیامد پاکش کنی
می خواهم چکار ، بالای سرت بگیری
هر وقت دلت خواست به زمین بکوبی
از عسل شیرین شدن
از گل معطر شدن
دلتنگم ، خسته ام
نمی خواهم پری و حوری باشم
آن دنیا هم برده قلمان باشم
..
خوب می دانی که درد ما
روسیاهی انسانیت است
می دانی که زخم ما
زخم عمیق تاریخ است
..
در آن حال این را نیز به شعرت اضافه کن
شعله بکش و عالم را با غم زن بسوزان
فغان ما را
به تمام عالم برسان و ستمکار را شرمنده کن
..
غرور و غیرت شما را
البته که ما هم داریم
ما نیز اهانت را نمی بخشیم
اما چو مردان غیور
کسی را به سنگ نمی بندیم
خدا هردویمان را یکسان خلق کرد
عقلی که به تو داده ، به من نیز داد
صبر هم اندازه ای دارد ، می بینی
روزی را که صبر خدا تمام می شود

*

orgı yanıxlı , dərdli birindən

/ qəbül eylə bir rıasız səlamı

/ qaranlıqlar ıçındən gələn hay dan

/ təhvil al bir neçə kəlam cavabı

/ . . bükülüb qamtım yaşam yolunda

/ səlama gəlib tüklərim başımda

/ xəbrin var , bilirsn nə çəkmişə mə

/ bu zalim fəlkin oıvnlarnda

/ . . gözl sözlər yazdın aruad haqqqında

/ oturtdun hamısın ceyran dağında

/ gözəllikin adı eylə din bizi

/ sevginin də dadı eylə din bizi

/ yaşamın sevinci , sabah şənligi

/ yaşıl başlı suna , cənt hüri si

/ ətir saçan gülə bənzə tədin sağ ol

/ dadlı şirin bala bənzə tədin sağ ol

/ . . ama sənə bir sözüm deyim incimh

/ ata baba tək məni nan kür bilmh

/ neynirəm dilə gətirib yazasan

/ navax xuşuva gəlmdi puzasan

/ neynirəm hərdən başıva alasan

/ hərdən də sevmiyb yerə çalasan

/ yurulmuşam bal tək şirin olmaqdan

/ day pıxmışam gül tək ətir saçmaqdan

/ istə mirəm cənt pərisi olam

/ son dünyada da qılmana qol olam

/ . . yaxcı bilirsn dərddimiz

/ ınsanlığın ozqarası

/ bilirsn ki orə kədə yaralarımız

/ tarix dərin yarası

/ . . /ə o zaman bunuda şerivə artır

/ yax aləmi qadın dərdilə yandır

/ zalim əlındən çəkilən havarı

/ yay aləmə , sıtməkarı otandır

/ . . sizdə olan qürur la qirt

/ bizdə də çüxdü əlbt

/ bizdə əhantı bağışlamarıq

/ əma kişi təkin də daşlamarıq

/ tanrım ikimizi də bir xəlq etdi

/ sənə vern ağlı mənə də verdi

/ səbrinin bir qədri var görə rəsn

/ birgün əllə hin səbri də bitə n dir

şəhrbanu , qayaqızı

*

 

ار یا آت؟

 ار یا آت ؟
ار ائوینده ائشیتدیم ، بیر تازا سؤز من گئنه
بیر سؤز دئدیم باغیردی ، مینیک وئرمه نه م سنه
دئدیم بایرامدیر گئداخ ، ائل طایفاما گؤروشه
بایرام بوندان اؤتوردو، هاوالار بیر ده ییشه
حرمت ائیله بیر آزجا ، آق بیرچک آق ساققالا
بیزلر گئده ریک قالار ، یاخجی لیق بو دونیادا
دوسلوغو تازالییاق ، کدورتدن نه چیخار ؟
تازا ایلده کوهنه درد ، والله باغریمی سیخار
سویله ندی : چوخ دانیشما ، ایشلریمه قاریشما
هر نه دئسه م من سنه ، نییه نولار سوروشما
دئدیم پیس سؤز دئمه دیم ، بیر خطا ائیله مه دیم
ایسته دیم کی بایرامدا ، منده گؤروشه گئدیم
باغیردی کی : آروادسان ییغیش اوتور یئرینده
من بیر خانین اوغلویام ، مینیک وئرمه ره م سنه
کیشی اوتوران یئرده ، آرواد آرتیق دانیشماز
کیشی نین ایشلرینه ، هئچ بیر زامان قاریشماز
اونون بو سؤزلریندن ، گوزوم چیخدی کلله مه
اوره گیم دئدی منه ، داها هئچ بیر سؤز دئمه
آمان گئنه دؤزمه دیم ، بیرداها دیله گلدیم
بیرده چیغیردی منه ، قورخوسوندان تیتره دیم
گئنه دئدیم : نازلی یار البت پاشا و خان سان
مینیک وئرمه کده نه دیر ، نعوذ بالله آت سان ؟؟
بو دؤنه کی نریلده دی ، قلمه تکین اسدیم
نه یالان کی ته پیکدن ، قورخوب سه سیمی کسدیم
آمان الله بیر آت نان ، وصلت ائیله میشم من ؟
گؤزوم چلپه شیک گؤروب ، خطا ائیله میشه م من ؟
بیر آتیلان آدامین ، یئر گؤی قدر فرقی وار
ته زه آنلادیم هله ، گؤره جک گونلریم وار
بئیله یاریم آداما ، من نئجه سؤز قاندیریم
یاخجی پیسین فرقینی ، آخ نئجه بس آندیریم
الغرض آی خانیملار ، یازدیم کی اوخویاسیز
خانیملارین دردینی ، سیز یاخجی آنلایارسیز
.......
شعر و ترجمه : شهربانو ( قایاقیزی)
...متن فارسی
خانه شوهر شنیدم ، حرف تازه ای باز من
حرفی زدم و غرید ، سواری نمیدم به تو من
گفتم که عیده بریم ، بدیدن اقوامم
عید برای اینه که، حال و هوا عوض بشه
حرمت کن یک کمی ، به بزرگان فامیل
ما رفتنی هستیم و خوبی میمونه بر دل
دوستی رو تازه کنیم ، کدورت فایده نداره
در سال نو درد کهنه ، دلمو به درد میاره
گفت که زیاد حرف نزن ، تو کارهام دخالت نکن
هر چی میگم من به تو ، چرا واسه ی چی نپرس
گفتم خطا نکردم ، حرف بدی نگفتم
خواستم که در سال نو ، به دید و بازدید برم
غرید که تو زنی ، جمع کن دست و پاتو
من یک خان زاده ام ، سواری نمیدم به تو
جائی که مرد نشسته زن حرف نمیزنه
تو کارهای مردش دخالت نمی کنه
از این سخنان او ، من شاخ در آوردم
دلم از من خواست ، دیگه حرفی نزنم
باز تحمل نکردم ، دوباره به حرف اومدم
وقتی دوباره غرید ، از ترسش لرزیدم
گفتم یار نازنین ، البته پاشا و خانی
سواری دادن چیه ، نعوذ بالله اسبی ؟؟؟
این دفعه را که غرید ، مثال بید لرزیدم
دروغ چرا ، از لگد ترسیده خاموش شدم
وای خدا با یک اسب ، وصلت کرده ام من ؟
چشمم عوضی دیده ، خطا کرده ام من ؟
فرق انسان با اسب ، قد آسمان و زمینه
حالا فهمیدم چه روزی ، برایم در کمینه
به این نصفه آدم من چگونه حرف بفهمونم
فرق خوب و بد رومن ، چگونه یادش بدم؟
الغرض آی خانمها ، نوشتم که بخوانید
درد خانمها را شما بهتر می دانید